BOTA, 11 Mars 2023, 14:56

Mësime nga Çernobili dhe Fukushima: A është Europa e përgatitur për një fatkeqësi bërthamore?

Mësime nga Çernobili dhe Fukushima: A është Europa e

Pikërisht 12 vjet më parë, një tërmet masiv dhe një cunami shkaktuan aksidentin e dytë më të rëndë bërthamor në histori në termocentralin bërthamor Fukushima Daiichi në Japoni.

Përvjetori i shkrirjes katastrofike që zhvendosi 160,000 njerëz dhe i kushtoi qeverisë japoneze mbi 176 miliardë euro, ai përbën një kujtesë e mjaftueshme për kërcënimin e mundshëm të një derdhjeje bërthamore, por një sërë ngjarjesh të fundit kanë ngritur alarmin edhe në Evropë.

Pushtimi nga rusët i Ukrainës ka rrëzuar në mënyrë të përsëritur rrjetin elektrik të vendit, duke shkaktuar ndërprerje në centralin bërthamor të Zaporizhzhia, më i madhi në Evropë, ku nevojitet energjia për të parandaluar mbinxehjen e reaktorëve si në katastrofën e rrezatimit të Çernobilit të vitit 1986.

Ndërkohë, reaktorët e tjerë bërthamorë të Evropës po plaken - ata janë ndërtuar mesatarisht 36.6 vjet më parë - dhe kontrollet e fundit në Francë kanë gjetur të çara në disa prej tyre.

Disa ekspertë të energjisë kanë paralajmëruar se ngjarjet ekstreme të motit të shkaktuara nga ndryshimet klimatike mund të përbëjnë një kërcënim serioz për 103 reaktorët bërthamorë të BE-së, të cilët përbëjnë rreth një të katërtën e energjisë elektrike të prodhuar në bllok.

Jan Haverkamp, një ekspert i lartë i energjisë bërthamore dhe politikave të energjisë për Greenpeace, tha se shanset që Evropa të shohë një aksident të madh si Fukushima tani janë "reale" dhe "ne duhet t'i marrim në konsideratë".

"Ne nuk jemi përgatitur siç duhet," tha ai për Euronews Next.

Komisioneri Evropian për Energjinë, Kadri Simson thotë se shtylla kurrizore e sistemit të ardhshëm të energjisë pa karbon të BE-së do të jenë burimet e rinovueshme të mbështetura nga ato bërthamore.

“Realiteti është se këto burime të rinovueshme do të duhet të plotësohen me një prodhim të qëndrueshëm të energjisë elektrike me ngarkesë bazë. Kjo është arsyeja pse energjia bërthamore është […] një zgjidhje reale,” tha ajo në nëntor në Forumin e 15-të Evropian të Energjisë Bërthamore.

Sfida me strategjinë për të fuqizuar burimet e rinovueshme me energji bërthamore është se ajo mbështetet në funksionimin e vazhdueshëm të centraleve bërthamore të vjetruara.

Pesë nga gjashtë skenarët në "Raportin e Energjive të së Ardhmes" - një studim i porositur nga qeveria franceze - propozojnë që për kalimin në një sistem energjie neto zero deri në vitin 2050, burimet e rinovueshme do të duhet të mbështeten në një numër objektesh të energjisë bërthamore ekzistuese.