TPZ.al është një media online e pavarur. Përpjekja jonë është të sjellim lajme, analiza dhe komente, në shërbim të interesit publik.
Kosova dhe Sebia kanë mbajtur takimet e fundit në Ohër nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian. Palëve u ishin dorëzuar paraprakisht edhe draftet e Aneksit të Zbatimit të propozimit të BE-së. Por ky aneks ishe hedhur poshtë nga Kosova.
Shumë pika në këtë draft-aneks ishin problematike, nga çështja e antarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare, mënyra e rënditjes së pikave, e po ashtu statusi i Kishës Ortodokse serbe në Kosovë.
Madje në këtë draft ishte një pikë ku thotë se “Serbia pajtohet që të gjitha strukturat dhe shërbimet e mbetura të administruara nga Serbia në Kosovë do të kalojnë në mekanizmin që do të krijohet si pjesë e sigurimit të një niveli të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me nenin 7 (1) të Marrëveshje dhe në përputhje me marrëveshjet përkatëse të Dialogut të kaluar”…
Se ka pasur drafte jo të favorshme në tavolinë për Kosovën e ka thënë edhe presidentja e vendit Vjosa Osmani. Ajo ka deklaruar se me kryeministrin Albin Kurti ka pasur konsultime edhe gjatë takimeve në Ohër dhe se është njoftuar në detaje jo vetëm për dokumentet dhe versionet e ndryshme që kanë qenë para kryeministrit dhe delegacionit të Kosovë.
“Më duhet të them se këto janë versione të tmerrshme të cilat Republika e Kosovës ka bërë mirë që nuk i ka pranuar pavarësisht presioneve jashtëzakonisht të padrejta që e kanë trajtuar Kosovën në mënyrë shumë të pabarabartë në raport me palën tjetër”, ka thënë Osmani.
Në draft-aneksin e Marrëveshjes për rrugën e normalizimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ekzistojnë 18 pika.
Ky draft aneks përshkruan sekuencën e ngjarjeve për zbatimin e Marrëveshjes. Këto ngjarje rrjedhin nga detyrimet e Palëve të përmendura në nenet 1, 4, 6, 7, 8, 9 dhe 10 të Marrëveshjes. Të gjithë nenet e tjera do të hyjnë në fuqi me miratimin e Marrëveshjes dhe të këtij Aneksi.
“Brenda 15 ditëve pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, Ekipi Menaxhues do të mblidhet për të paraqitur një draft të parë të Statutit në Dialogun e lehtësuar nga BE-ja si masa e parë për të siguruar një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, pas së cilës palët do të fillojnë menjëherë negociatat për Statutin nën lehtësimin e BE-së dhe në përputhje me marrëveshjet përkatëse të Dialogut të kaluar”, shkruan pika 3 në këtë draft që ka pasur qasje Telegrafi.
Një pikë në këtë draft ishte që Serbia të mos bëjë kufizime që Kosova të aplikojë në organizata ndërkombëtare.
Pra nuk ishte kufizuar në ‘asnjë organizatë evropiane’…. duke i ikur termit organizatave ndërkombëtare.
“Si hap i parë për zbatimin e nenit 4 të Marrëveshjes dhe në lidhje me prezantimin e draftit të parë të Statutit, Serbia pajtohet që të mos ndërmarrë asnjë veprim për të penguar proceset e aplikimit të Kosovës në asnjë organizatë evropiane”, shkruante në nenin 4 të këtij drafti.
Ky draft parashihte që brenda 30 ditëve pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, palët do të krijojnë një Komitet të Përbashkët të kryesuar nga BE-ja për të mbikëqyrur dhe vlerësuar zbatimin e Marrëveshjes (Neni 10 (1)) dhe këtij Aneksi, dhe do të bien dakord për Kushtet e Referencës së Komisionit.
Lehtësuesi i BE-së do të jetë arbitri përfundimtar në rast të ndonjë mosmarrëveshjeje brenda Komitetit të Përbashkët.
Sipas pikes 6 të këtij drafti “Palët angazhohen që të finalizojnë negociatat për sigurimin e një niveli të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë dhe të bien dakord për Statutin në një afat kohor të përshpejtuar, por jo më vonë se 60 ditë pas prezantimit të draftit të parë të Statutit. Komiteti i Përbashkët do të ketë autoritetin përfundimtar për të shpallur procesin e negociatave të përfunduar. Kosova është e obliguar të sigurojë qëndrueshmërinë ligjore të Statutit dhe të garantojë ta miratojë atë duke miratuar dekrete dhe rregullore përkatëse brenda 30 ditëve pasi Komiteti i Përbashkët të ketë deklaruar procesin e negociatave të përfunduar”.
Pika e 7 e draft-aneksit thotë se “Serbia pajtohet që të gjitha strukturat dhe shërbimet e mbetura të administruara nga Serbia në Kosovë do të kalojnë në mekanizmin që do të krijohet si pjesë e sigurimit të një niveli të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me nenin 7 (1) të Marrëveshje dhe në përputhje me marrëveshjet përkatëse të Dialogut të kaluar”, ishte një pikë tjetër në draftin e dorëzuar nga ndërmjetësuesit”, ishte pika 7 e këtij draft –aneksi.
Pikat tjera në draftin e Aneksit ishin si më poshtë:
– Pasi Komiteti i Përbashkët të ketë deklaruar procesin e negociatave si të përfunduar, Palët do të mundësojnë zyrtarisht njohjen e menjëhershme të ndërsjellë të dokumenteve dhe simboleve kombëtare të tyre përkatëse (neni 1 (2) i Marrëveshjes), të lëshuara brenda juridiksioneve të tyre përkatëse.
– Si pjesë e kontributit të tyre për tejkalimin e trashëgimisë së së kaluarës, Kosova dhe Serbia bien dakord të miratojnë Deklaratën për Personat e Zhdukur, siç është negociuar në kuadër të Dialogut të lehtësuar nga BE-ja, si çështje urgjente.
– Brenda 90 ditëve pas pranimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, Kosova dhe Serbia do të bien dakord për aranzhimet për formalizimin e statusit të Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë, nën lehtësimin e BE-së dhe bazuar në konsultimet me Kishën Ortodokse Serbe në Kosovë, nën BE, lehtësimi dhe bazuar në konsultimet me Kishën Ortodokse Serbe. Kosova do të finalizojë aktet e nevojshme legjislative jo më vonë se 30 ditë nga arritja e marrëveshjes për marrëveshjet (neni 7 (2) i Marrëveshjes).
– Brenda 120 ditëve pas pranimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, Kosova do të përfundojë procedurat e brendshme për mbrojtjen e objekteve të trashëgimisë fetare dhe kulturore serbe, të cilat do të bien dakord sipas Dialogut të lehtësuar nga BE-ja (neni 7 (2) i Marrëveshjes), në konsultimi me Kishën Ortodokse Serbe.
– Brenda 10 ditëve pas përfundimit të procedurave të përmendura në nenin 11 të kësaj shtojce, Palët do të bien dakord për marrëveshjet praktike për shkëmbimin e misioneve të përhershme (neni 8 i Marrëveshjes).
– Brenda 150 ditëve pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, BE-ja, së bashku me donatorët e tjerë, do të organizojnë një konferencë të nivelit të lartë për të rënë dakord për një paketë speciale për investime dhe mbështetje financiare (neni 9 i Marrëveshjes). Kosova dhe Serbia do të përgatisin projekt propozime të përbashkëta që do t’u prezantohen donatorëve në konferencë në fushat kryesore prioritare si transporti, tregtia, infrastruktura, energjia dhe tranzicioni i gjelbër. Asnjë disbursim nga paketa nuk do të bëhet përpara se Komiteti i Përbashkët të arrijë në përfundimin se të gjitha dispozitat e këtij Aneksi dhe nenit 4 të Marrëveshjes janë zbatuar.
– Palët pranojnë se Marrëveshja dhe Aneksi i Zbatimit do të bëhen pjesë integrale e proceseve përkatëse të anëtarësimit të Kosovës dhe Serbisë në BE. Palët vënë në dukje se menjëherë pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, Lehtësuesi i BE-së do të fillojë procesin për të ndryshuar standardet e Kapitullit 35 për Serbinë për të pasqyruar detyrimet e reja të Serbisë që rrjedhin nga Marrëveshja e këtij Aneksi. Agjenda e Grupit Special të Kosovës për Normalizim do të pasqyrojë në mënyrë të barabartë obligimet e reja të Kosovës që rrjedhin nga Marrëveshja dhe kjo Aneks.
– Brenda 90 ditëve pas krijimit të Komitetit të Përbashkët të përmendur në nenin 14 të kësaj Shtojce, Palët do të krijojnë grupe pune të veçanta të kryesuara nga BE për të zbatuar veprimet e përmendura në nenin 6 (2) të Marrëveshjes. Si masa të para për zbatimin e nenit 6, Kosova dhe Serbia ranë dakord të ndërmarrin veprimet e mëposhtme:
a) rritja e përdorimit të sistemit të korsisë së gjelbër për operimin e procedurave të thjeshtuara (dhe operacioneve ekonomike të autorizuara) për zhdoganim më të shpejtë të mallrave tregtare.
b) thellimi i bashkëpunimit kundër kërcënimeve të sigurisë, si terrorizmi dhe krimi.
– Brenda 90 ditëve pas miratimit të Marrëveshjes dhe kësaj Shtojce, Palët do të bien dakord për një udhërrëfyes detyrues për zbatimin e detyrimeve të tyre përkatëse të papaguara që rrjedhin nga marrëveshjet e kaluara të Dialogut, të cilat nuk mbulohen ose zëvendësohen nga Marrëveshja ose kjo Aneks siç përcaktohet nga Lehtësuesi i BE-së. Angazhimet e pazgjidhura të zbatimit për secilën palë bazohen gjithashtu në vlerësimin e Lehtësuesit të BE-së. Lehtësuesi i BE-së do të përcaktojë se kur do të finalizohet zbatimi i një Marrëveshjeje specifike. Zbatimi i të gjitha marrëveshjeve të kaluara duhet të finalizohet brenda afatit të përmendur në nenin 13 të kësaj shtojce.
– Palët vënë në dukje se Lehtësuesi i BE-së do t’u raportojë Shteteve Anëtare të BE-së mbi progresin e zbatimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi dhe angazhimin dhe konstruktivitetin e treguar nga palët në baza mujore. Palët theksojnë gjithashtu se Lehtësuesi i BE-së mund t’u bëjë rekomandime Shteteve Anëtare në lidhje me procesin e tyre përkatës të pranimit në BE bazuar në angazhimin dhe konstruktivitetin e tyre.
– Palët bien dakord të mos miratojnë asnjë vendim apo instrument tjetër që synon të zhvleftësojë ose të keqinterpretojë ndonjë nen të Marrëveshjes të këtij Aneksi. Palët bien dakord të përmbahen nga çdo veprim i pakoordinuar që mund të çojë në tensione të reja në terren ose të pengojë zbatimin e Marrëveshjes dhe të këtij Aneksi në çfarëdo mënyre.
Pikat e Aneksit të Marrëveshjes.
Kjo shtojcë është pjesë integrale e Marrëveshjes.
Sipas kësaj:
* Kosova dhe Serbia angazhohen plotësisht për të respektuar të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe këtë Aneks, dhe të implementojnë të gjitha detyrimet që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi, në mënyrë të përshtatshme dhe në mirëbesim.
* Palët kanë parasysh se Marrëveshja dhe Aneksi i Implementimit do të bëhet pjesë kyçe e proceseve të tyre të anëtarësimit në BE. Palët marrin shënim se menjëherë pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, lehtësuesja, BE-ja do të nisë procesin për të amandamentuar Kapitullin 35 për Serbinë për të pasqyruar detyrimet e reja të Serbisë që rrjedhin nga Marrëveshja dhe ky Aneks.
* Agjenda e Grupit Special të Kosovës për Normalizim po ashtu do të reflektojë obligimet e reja të Kosovës që burojnë nga Marrëveshja dhe Aneksi.
* Palët bien dakord që të miratojnë si çështje urgjente Deklaratën për Personat e Zhdukur, siç është negociuar në dialogun e lehtësuar nga BE-ja.
* Për ta implementuar nenin 7, Kosova fillon menjëherë negociatat brenda dialogut të lehtësuar nga BE-ja për të krijuar aranzhime dhe garanci specifike për të siguruar nivel të përshtatshëm të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me marrëveshjet e mëparshme përkatëse në dialog, siç përcaktohet nga BE-ja lehtësuese.
* Palët bien dakord që brenda 30 ditësh të krijojnë një Komitet të Përbashkët Monitorimi, të kryesuar nga BE-ja.
* Zbatimi i të gjitha dispozitave do të sigurohet dhe mbikëqyret nga Komiteti i Përbashkët Monitorues.
* Për ta implementuar nenin 9, BE-ja do të organizojë konferencë të donatorëve brenda 150 ditësh për të krijuar një paketë të investimeve dhe financiare për Kosovën dhe Serbinë.
* Asnjë disbursim nuk do të ndodhë përpara se BE-ja të përcaktojë se të gjitha dispozitat e Marrëveshjes janë implementuar plotësisht.
* Kosova dhe Serbia pajtohen që të gjitha nenet do të implementohen në mënyrë të pavarur nga njëra-tjetra.
* Rendi i paragrafëve të këtij Aneksi është pa paragjykim ndaj rendit të implementimit të tyre.
* Kosova dhe Serbia pajtohen të mos e bllokojnë implementimin e asnjërit nen.
* Të gjitha diskutimet në lidhje me zbatimin e Marrëveshjes do të zhvillohen në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja.
* Kosova dhe Serbia pajtohen se çdo mosrespektim i obligimeve nga Marrëveshja, Aneksi apo marrëveshjet e kaluara të dialogut, mund të kenë pasoja të drejtpërdrejta negative për procesin e tyre përkatës të anëtarësimit në BE dhe ndihmën financiare që marrin nga BE-ja. /Telegrafi
